Γραικοὶ καὶ Ἕλληνες (Παναγιώτης Κ. Χρήστου)

Ο Παν.Κ. Χρήστου («Οι περιπέτειες των εθνικών ονομάτων των Ελλήνων», Κυρομάνος, 1993 (α' έκδ. 1960)) αναφέρει και τα εξής (πέραν των όσων ανέφερα αλλού):

«Προ πενήντα ετών υποστηρίχθηκε και η ενδιαφέρουσα υπόθεσις ότι το όνομα προήλθε από πόλι Ελλάδα (ελλάς ροή = ορεινό ρεύμα) που έκειτο κοντά στον ποταμό Σπερχειό, ο οποίος στα νεώτερα χρόνια ωνομαζόταν Ελλάδα ο ίδιος. (Αντ. Χατζής, «Έλλη, Ελλάς, Έλλην», Επιστ. Επετ. Φιλοσ. Σχολής Αθηνών (1935-36), σελ. 128-161.) Βέβαια τα ονόματα είναι αδιαχώριστα, αλλά δεν είναι δυνατό να ειπούμε ποιο από τα δύο προηγήθηκε, Έλλην ή Ελλάς.»

«Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος χαρακτηρίζει την Ήπειρο αρχέγονο Ελλάδα.»

«Για πρώτη φορά το όνομα εμφανίζεται στη γενική του σημασία σ' επίγραμμα του Αρκάδος αυλωδού Εχεμβρότου, όπου λέγεται ότι ο ίδιος αφιερώνει στον Ηρακλή άγαλμα, αφού ενίκησε με τα μέλη του και με τα προς τους Έλληνες ελεγεία του στους αγώνες των Αμφικτυόνων. (Παυσανίας, «Περιηγητικά», 10,7,3, «Εχέμβροτος Αρκάς έθηκε τω Ηρακλεί νικήσας τόδ' άγαλμα Αμφικτυόνων αέθλοις, Έλλησι δ' άδων μέλεα και ελέγους.») Το επίγραμμα αναφέρεται στην Ολυμπιάδα 48/3 ήτοι στο έτος 584 π.Χ., αλλά φυσικά πρέπει να ήταν σε χρήσι πολύ ενωρίτερα. Ενωρίτερα επίσης απαντάται στον Ησίοδο ο τύπος «Πανέλληνες». («Έργα και Ημέραι», 528. Βλ. επίσης Ομήρου «Ιλιάς», Β 530· αλλά ήδη ο Αρίσταρχος αθετούσε τον στίχο τούτον ως νοθευμένον.)»

Φειδίας Μπουρλᾶς

Οἱ περιπέτειες τῶν ἐθνικῶν ὀνομάτων τῶν Ἑλλήνων
Σελίδες Πατριδογνωσίας

Φειδίας Ν. Μπουρλᾶς
Ἀθῆναι, 12 Ἰουνίου 2010