Δαναοί, Ἀχαιοί, Αἰγαῖοι

Παν.Κ. Χρήστου, «Οι περιπέτειες των εθνικών ονομάτων των Ελλήνων», Κυρομάνος, 1993 (α' έκδ. 1960):

Ότι οι Δαναοί ήσαν ΙΕ προελεύσεως είναι αναμφισβήτητο. Το όνομα σημαίνει ποταμό και αποτελεί τη ρίζα πλήθους ποταμών που εκβάλλουν στον Εύξεινο Πόντο: Δάνουβις, Δάναστρις κ.ά.

Παντού αντικατέστησαν τους Πελασγούς, κατά την πολύ ενδιαφέρουσα μαρτυρία του Ευριπίδη (Αρχέλαος, στα «Γεωγραφικά» του Στράβωνος, Ε 221), ότι ο Δαναός «Πελασγιώτας ωνομασμένους το πριν, Δαναούς καλείσθαι νόμον έθηκ' αν' Ελλάδα».

Το δεύτερο φύλο που κατέβηκε περί το 2000 π.Χ. είναι οι Αχαιοί, οι οποίοι ήλθαν από την Ήπειρο. Το όνομά τους προέρχεται από την ΙΕ ρίζα ακβ που σημαίνει το νερό (λατ. aqua) και το συναντούμε σε μια σειρά ποταμών της Δυτ. Ελλάδος (Αχέρων, Αχελώος, Ίναχος) και βέβαια στο όνομα Αχιλλεύς. Τελικώς οι Αχαιοί αναμειγνύονται με τους Δαναούς στην Πελοπόννησο και ονόματα καθίστανται συνώνυμα.

Ένα τρίτο φύλο είναι οι Άβαντες. Το όνομα προέρχεται επίσης από το ΙΕ ακβ. (Ποταμός της Ηπείρου Άφας, σημερινός Βοϊδομάτης.)

Η μυθική παράδοσις συνδέει τα τρία ετούτα φύλα σε μια άρρηκτη ενότητα: Πρώτος βασιλεύς του Άργους υπήρξε ο Ίναχος (~Αχαιός), του οποίου εγγονός ήταν ο Δαναός, του οποίου εγγονός ήταν ο Άβας.

Γ.Κ. Γεωργαλάς, «Ινδοευρωπαίοι ή Αιγαίοι;», Τότε, 1996:

Έχει υποστηριχθεί ότι οι υποτίθεται αφιχθέντες από τον Δούναβι Δαναοί απεκλήθησαν έτσι από το δαν-δάνος=νερό, υγρασία, δροσιά, ποταμός, επειδή ήλθαν από τις περιοχές των μεγάλων ποταμών που οι ίδιοι είχαν βαφτίσει Δάνουβι, Δάν-αϊ (Τάναις, Ταν, Δαν, Ντον), Δάν-απρι (Δνείπερος), Δάν-αστρι (Δνείστερος)

Δεν συμφωνώ. Διότι:

α) Καμμία πηγή, κανένα εύρημα, καμμία παράδοσις δεν κάνουν λόγο για οποιαδήποτε κάθοδο αυτών ή άλλων Ελλήνων από περιοχές βορειότερα της Μακεδονίας.

β) Οι Δαναοί δεν συνυπάρχουν με τους Πελασγούς, οι οποίοι έχουν ήδη εξελιχθεί σε διαφοροποιημένα φύλα, ενώ όσοι απέμειναν αδιαφοροποίητοι σε απομονωμένες περιοχές έχουν περιθωριοποιηθεί. Ταυτόχρονοι με τους Δαναούς είναι όχι οι Πελασγοί αλλά οι Αχαιοί. Όμως Δαναός, Αχαιός, Αιγαίος είναι συνώνυμα.

Πράγματι το Δαν συνδέεται με το νερό. (Ο Δαναός άνοιξε φρέατα και μετέβαλε το «άνυδρον» Άργος σε «εύυδρον». Οι κόρες του Δαναΐδες έχουν σχέση με νερά, πηγές και την λίμνη Λέρνη. Η Δανάη γονιμοποιήθηκε από χρυσή βροχή.) Το ίδιο όμως ισχύει και για το Αχ και για το Αιγ. Έτσι:

- Στην Ελλάδα: Ηριδανός, Απιδανός, Ιάρδανος. Στην Παλαιστίνη: Ιορδάνης. Στην Γαλλία: Ροδανός.

- Αχελώος, Αχερουσία, Αχέρων. Οι Αιγύπτιοι έλεγαν τους Έλληνες Ακαϊβάσα ή Ακουαβάσα, «αυτοί που έρχονται από τους τόπους της θάλασσας», ενώ οι Χετεοί τους έλεγαν Άκι-για-βάσα (που σημαίνει το ίδιο).

- Και η ρίζα Αιγ έχει σχέση με το νερό. Ο Ποσειδών με την σύζυγό του Αμφιτρίτη έχει το ανάκτορό του στην πόλι Αιγαί=τόπος νερών. Αιγαίο, Αίγινα, Αιγώς ποταμοί, Αιγόσθενα, Αίγιο, Αίγυπτος (= σε υπτία θέση με την θάλασσα = χαμηλή, επίπεδη). Άρα και Αιγαίοι = άνθρωποι της θάλασσας = Δαναοί = Αχαιοί, ταυτόσημες ονομασίες των Ελλήνων.

Ο Όμηρος χρησιμοποιεί ως συνώνυμες τις ονομασίες Δαναοί-Αχαιοί- Αργείοι. Οι πρώτοι είναι οι Έλληνες γενικώς. Οι δεύτεροι το ελληνικό φύλο που ηγεμονεύει κατά την μυκηναϊκή περίοδο. Οι τρίτοι, οι κάτοικοι του Άργους και κατ' επέκτασιν όλοι οι κάτοικοι της μυκηναϊκής αυτοκρατορίας των Αχαιών που το κέντρο της βρισκόταν στην Αργολίδα όπου η πρωτεύουσα Μυκήνες, η ισχυρή Τίρυνς και η μεγαλούπολις Άργος.

Άλλες ετυμολογήσεις:

Εκτός από το δαν-δάνος (ιαπετικό («ΙΕ») danus) έχει προταθεί και η ετυμολόγηση από τα δα=γη και ναίω= κατοικώ, διαμένω, δηλ. Δαναός= γηγενής, αυτόχθων. Φυσικά η ετυμολόγηση από το εβραϊκό Dan=κριτής, δικαστής, είναι παντελώς αβάσιμη. (Ορισμένοι μελετητές όμως προτείνουν το αντίστροφο, ότι δηλ. η εβραϊκή φυλή του Δαν προέρχεται από τους Έλληνες Δαναούς! Βλ. π.χ. το βιβλίο των Ισραηλινών Moshe και Trude Dothan, «Φιλισταίοι - Οι Λαοί της Θάλασσας», 1993.)

Φειδίας Μπουρλᾶς

Οἱ περιπέτειες τῶν ἐθνικῶν ὀνομάτων τῶν Ἑλλήνων
Σελίδες Πατριδογνωσίας

Φειδίας Ν. Μπουρλᾶς
Ἀθῆναι, 12 Ἰουνίου 2010