Σελίδες Πατριδογνωσίας| Τρέηλερ τῆς ταινίας | Ἡ πρώτη μάχη (σκηνὴ ἀπὸ τὴν ταινία) |
| Νότης Σφακιανάκης, «Πατρίδα μου» - μὲ συνοδεία σκηνῶν ἀπὸ τὴν ταινία | Clip "A Armes Egales" d'El Matador feat. Brasco et Alonzo. Le titre est au générique de fin du film "300". Premier extrait de l'album d'El Matador (Juin 2007) |
An answer to professor Gary Leupp
By Pheidias Bourlas
3 Apr 2007
Greek-Mythology list
An answer to professor Gary Leupp's article, "A Racist and Insulting Film: 300 vs. Iran (and Herodotus)" (CounterPunch, 31 Mar/1 Apr 2007)
I would say, it's a film, just enjoy it. But, beyond this,
Prof. Gary Leupp's article seems so anti-greek biased, almost so much himself says that the film is anti-iranian! (Beyond the fact that I almost came to believe, reading the article, that Xerxes was a... preincarnation of Ariel Sharon! Well, I exaggerate; somehow the professor does too.) Of course, it's good to have in mind this other side that the professor expresses, I admit this, especially for the foreigners don't knowing a lot about ancient history.
But,
I inform the professor and anyone interested, that the the film "300" has been welcomed in Greece, making an all-time ticket record here. Frank Miller has been honoured by several authorities and people. He himself, many years before has been stated that he is an admirer of Greece, and he was motivated by the heroic battle for freedom, when he had visited Greece. (Even the name "Stelios" of a young Spartan at the comic, is in honour of a Greek friend of Miller himself.) The comic speaks about the free personality and the heroic battle for freedom.
The movie is more superficial and tends to aim much more at the effects, but, for God's sake, it's a film about our ancient heroes!
I understand the associations made by foreigners about the film, but I'm in position to assure that the Greeks today watch and enjoy the film with no anti-iranian feelings at all. Ancient Greeks, also, had no anti-Iranian racist feelings (the professor is right here), but they defended with totally devotion their political paradigm and way of life: the democratic polis. So, Herodotus is right saying that it was a fight against European democracy and Asian despotism; we have the independent Greek democratic polis, against the east monarchic Empire. (I'm not saying the latter is "evil", but it's totally different than the Greek polis.) It isn't needed to mention greek philosophy, logos and science etc.
The professor says: "Or rather, some of the Greeks. Greece at the time was a collection of city-states, politically disunited"
He says as if this is to blame for; it was in contrary the pride of the classic era Greeks.
"Some city-states, including Argos and Thebes, actually aligned themselves with Xerxes."
They were submitted before the tremendous power of Persian Empire; and I don't understand what makes difference with the one that fought.
"Herodotus, the "Father of History" and perhaps the world's first professional historian, paints a picture of a "free" Greece united against an oppressive "Asia." But that is a chauvinistic simplification. The fact is, Persia and the Greek city-states were all slave-based societies whose notions of "freedom" had little in common with our modern conception."
I myself find unacceptable oversimplification the above comment of the professor. Slavery was commonplace, but the idea and the status of the citizen-polites is the innovation which gave inspiration and formed our current democratic ideas too.
The professor says: "Again, I think the Iranians might be over-concerned, since much of the film-viewing crowd won't even associate the ancient Persians with the modern Iranians, but the "clash of civilizations" theme is definitely there."
I'm saying: Totally the opposite!
If we can make reasonably one connection between the story and our days, we should say that the imperialist Empire of today is USA authorities and the Globalisation power.
Every person motivated by the anti-globalisation movement, should admire the fight for freedom of the independent Greek states, each one with its own personality and free citizens, against the Globalization Empire which wipes out the individual personality of the person. If I was Ahmadinejad, I would say that today's 300 Spartans are the Iranias which stand against the empire superpower; the same I would say if I was an antiglobalist activist.
I understand the feelings of the Iranian people against the movie, but I'm telling them this: Look if you want at the subtle irony of the movie. The 300 of Leonidas are shouting and fight against Globalization and the Empire; defend the independent nations. Who is the empire today?
That's why as a Greek (and many many other compatriots of me) we felt pride and enjoyed watching the film, without any anti-Iranian feeling at all.
As for the comment: "Some western film critics have echoed Iranian objections. Dimitris Danikas notes that 300 depicts Persians as "bloodthirsty, underdeveloped zombies" and feeds "racist instincts in Europe and America.""
Oh well! Danikas is a well-known leftist in Greece, saying that the film is... fascist militaristic propaganda! Oh well, with this leftist pacifism! Remember, please, that the ancient Greeks were saying "eleftheron to efpsychon" (free is the courageous); freedom is not a gift it is gained every day with personal fight and responsibility. That's the point.
Just enjoy the film!
Pheidias Bourlas
Athens, Greece
Οι «300» τιμούν το πνεύμα της Αρχαίας Σπάρτης
του Γεωργίου Πισσαλίδη
κριτικού κινηματογράφου
«Ελληνικές Γραμμές», 8 Μαρτίου 2007
Όσοι από τους πατριώτες είχαν δυσαρεστηθεί με την απεικόνιση της Αρχαίας Ελλάδος στην «Τροία» και τον «Αλέξανδρο», θα έχουν από την Πέμπτη 8 Μαρτίου την ευκαιρία να νοιώσουν περήφανοι για τους «300» του Ζακ Σνάιντερ. Πρόκειται για μια ταινία που αναπαριστά με τον πιο δυναμικό και σύγχρονο τρόπο την μάχη των Θερμοπυλών και που δείχνει τι σήμαινε να είσαι Σπαρτιάτης και αναθρεμμένος αποκλειστικά για τον πόλεμο.
Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο κόμικ βιβλίο του διάσημου δεξιού κομίστα Φρανκ Μίλλερ, του δημιουργού του Sin City. Ο Μίλλερ είχε ξετρελαθεί με την ιστορία της μάχης των Θερμοπυλών, όταν μικρό παιδί το 1962 είχε δει τους «300 Σπαρτιάτες» του Ρούντολφ Ματέ. Όπως θυμάται και ο ίδιος: «Ένοιωσα να συγκλονίζομαι και να εμπνέομαι, γιατί η ταινία μου δίδαξε ότι ήρωες δεν είναι αναγκαστικά αυτοί που κερδίζουν κάποιο μετάλλιο στο τέλος, ότι ήρωες είναι αυτοί που κάνουν το σωστό επειδή είναι σωστό, φτάνοντας ακόμα και στην ύψιστη θυσία για να το καταφέρουν. Σε όλη μου την ζωή ήθελα να αφηγηθώ αυτή την ιστορία, γιατί είναι η συναρπαστικότερη που άκουσα ποτέ μου». (Φυσικά δεν πρόκειται να ακούσετε ποτέ τέτοιες δηλώσεις από Έλληνα κομίστα.)
Πρέπει να πούμε εξ' αρχής ότι η ταινία έχει εκπληκτική ιστορική ακρίβεια που οφείλεται στην προσωπική έρευνα του Μίλερ, που επισκέφθηκε ακόμα και τις Θερμοπύλες. Ενώ έχει προσθέσει και πολλά στοιχεία που είναι γέννημα της δική του καλλιτεχνικής φαντασίας. Όλη η ταινία είναι ένα φλάσμπακ του Δήλιου, που μετέφερε το «Ω ξειν αγγέλειν Λακεδαιμονίοις» στην Σπάρτη, και που το διηγείται την παραμονή της μάχης των Πλαταιών, για να δείξει την ηθική και πολεμική σημασία της μάχης των Θερμοπυλών.
Από την αρχή της ταινίας ο Μίλλερ και ο Σνάιντερ μας δείχνουν την Σπαρτιατική Αγωγή, όπου ο νεαρός Λεωνίδας αφήνεται οπλισμένος μόνο με ένα δόρυ και με ελάχιστο ρουχισμό να επιζήσει ενάντια στην Άγρια Φύση ή να πεθάνει. Μαθαίνοντας να μην υποχωρεί, ούτε να παραδίνεται σκοτώνει μια αρκούδα και επιστρέφει νικητής στην Σπάρτη.
Η ιστορία μας μεταφέρει 30 χρόνια αργότερα την εποχή των Μηδικών Πολέμων. Ο απεσταλμένος του Ξέρξη, που είναι μαύρου χρώματος, φέρνει μια αρμαδιά από κρανία από νικημένους βασιλείς στους Σπαρτιάτες. Ο βασιλιάς Λεωνίδας (ο Τζέραλντ Μπάτλερ του «Φαντάσματος της Όπερας») θα τον υποδεχθεί και εκείνος θα του ζητήσει να του παραδώσει γη και ύδωρ ως δείγμα υποταγής στον Μεγάλο Βασιλέα. Η κλασσική απάντηση του ήταν να τον πετάξει στο πηγάδι φωνάζοντας «Εδώ είναι η Σπάρτη».
Συμπαραστάτη στο εθνικό χρέος του ο Λεωνίδας έχει την βασίλισσα Γοργώ (Λένα Χίντνεϋ) που ως «βασίλισσα και μητέρα στρατιώτη» πρώτη δηλώνει στον απεσταλμένο ότι η παράδοση δεν πρόκειται να γίνει. Ενώ η ίδια λίγο πριν ο άνδρας της φύγει για τις Θερμοπύλες θα του πει το κλασσικό «Ή ταν ή επί τας». Δείχνοντας πως πρέπει να είναι οι σημερινές σύζυγοι και μανάδες και όχι δειλές που φοβούνται μην τυχόν πως το παιδιά τους πάνε στον στρατό και που τους γεμίζουν τα μυαλά με φόβο και απέχθεια για τον πόλεμο.
Αντίπαλοι του Λεωνίδα στην εκπλήρωση του χρέους του είναι οι Έφοροι που παρουσιάζονται μοχθηροί και μάλλον μηδίζοντες και οι ιερείς που του υπενθυμίζουν την εορτή των Καρνίων και που ο ίδιος τους θεωρεί ξεπερασμένους μυστικιστές. Εδώ είναι και η μόνη μας διαφορά με το έργο.
Από την στιγμή που οι Σπαρτιάτες φτάνουν στις Θερμοπύλες, η δράση γίνεται φοβερά γρήγορη (πιο γρήγορη από αυτή των «Δύο Πύργων», του δεύτερου μέρους του «Άρχοντα των Δακτυλιδιών»), βοηθούμενη εξαιρετικά από το μοντάζ και τα «computer graphics». Η τακτική της Φάλαγγας, η ιδέα του «ενδόξου θανάτου», το «Μολών Λαβέ», όλα δείχνονται με τον καλύτερο τρόπο. Πάνω από όλα βλέπουμε ότι οι Σπαρτιάτες πολεμούσαν για την Πατρίδα και την Ελευθερία και ότι ζούσαν αποκλειστικά για τον πόλεμο. Όσο για τις μάχες, ειδικά τις πρώτες δύο μέρες, όπου οι 300 Σπαρτιάτες, χρησιμοποιώντας υπέρ τους την στενότητα των Θερμοπυλών και την ταχτική της Φάλαγγας, εξολοθρεύουν τα εκατομμύρια των Περσών, είναι ότι καλύτερο έχουμε δει ποτέ στον κινηματογράφο.
Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι ο Σνάιντερ δείχνει τον Λεωνίδα όχι μόνο γενναίο, αλλά να αποφεύγει το δέλεαρ της δόξας, του σεξ και του χρήματος που του υπόσχεται ο Ξέρξης (ο οποίος είναι πνιγμένος στα εξωτικά κοσμήματα) αποφασίζοντας να πεθάνει μαζί με τους συντρόφους του. Αξέχαστος θα μείνει ο διάλογος ανάμεσα στον Λεωνίδα και τον αρχηγό των Αρκάδων μετά από την προδοσία του Εφιάλτη. Ο πρώτος φωνάζει στους στρατιώτες του «Σπαρτιάτες ετοιμασθείτε για την δόξα» και εκείνος τον ρωτά «Δόξα; Τρελλάθηκες; Δεν μπορεί να υπάρξει δόξα τώρα! Μόνο υποχώρηση ή παράδοση ή θάνατος!». Για να πάρει την απάντηση του Λεωνίδα «Αυτή είναι η εύκολη λύση για εμάς Αρκάδα! Οι Σπαρτιάτες δεν υποχωρούν ποτέ! Οι Σπαρτιάτες δεν παραδίνονται ποτέ!»
Κρατήστε στο μυαλό σας την παραπάνω σκηνή και πηγαίνετε να δείτε μια εκπληκτική ταινία, που η θολοκουλτούρα των Ελλήνων κριτικών αποκάλεσε «μιλιταριστική» και «κρυπτοφασιστική», αλλά που για μας θυμίζει με το καλύτερο τρόπο την εκπλήρωση του χρέους προς την πατρίδα και δοξάζει το μεγαλείο της (εθνικιστικής) Αρχαίας Ελλάδος. Για να μην πούμε ότι ο πόλεμος του Λεωνίδα και των 300 ενάντια στα διάφορα έθνη της Περσικής Αυτοκρατορίας μοιάζει με τον σημερινό πόλεμο των Εθνικών Κρατών ενάντια στην πολυπολιτισμική τυραννία.
Γράφει ὁ Νίκος Δούκας
10 Μαρτίου 2007
Είχα την ευκαιρία χθες να δω την ταινία "300", η οποία εξιστορεί την ιστορία της μάχης των Θερμοπυλών. Είχα κάποιες επιφυλάξεις μετά από όσα είχα διαβάσει στις εδώ συζητήσεις, αλλά πραγματικά εντυπωσιάστηκα. Η ταινία είναι ένας ύμνος στην αρχαία Σπάρτη και στην αρχαία Ελλάδα γενικότερα. Ο τρόπος ζωής των αρχαίων Σπαρτιατών απεικονίζεται με εντυπωσιακή ακρίβεια, χωρίς ωραιοποιήσεις, αλλά και χωρίς διαστρεβλώσεις. Οι όποιες αποκλίσεις από την ιστορική ακρίβεια, οφείλονται αφενός μεν στο ότι η ταινία στηρίζεται στο ομώνυμο κόμικ ("300") και αφετέρου γίνονται "ποιητική αδεία" του σκηνοθέτη. Τα ιδεολογικά μηνύματα είναι πάμπολλα, σχεδόν κάθε σκηνή είναι ένα ιδεολογικό μανιφέστο. Ιδιαίτερα σημαντικό και επίκαιρο είναι το γεγονός πως υπάρχουν ξεκάθαρες αναφορές στην υπεροχή της "μονο-εθνικής" αρχαίας Ελλάδος έναντι της "πολυ-εθνικής" και "πολυ-πολιτιστικής" Περσικής Αυτοκρατορίας. Επίσης η έννοια της Ελευθερίας αποκαθίσταται στην ταινία στην πραγματική της διάσταση: στην συλλογική Ελευθερία της πόλεως και της κοινότητας και όχι στην αντικοινωνική και διασπαστική Ελευθερία της "διαφορετικότητας". Είναι μία ταινία που συνιστώ ανεπιφύλακτα. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους δημιουργούς της ταινίας (Φρανκ Μίλερ, Ζακ Σνάιντερ, Τζέραλντ Μπάτλερ, Λένα Χίντεϋ και άλλοι).
Υ.Γ. Την ίδια ημέρα που έκανε πρεμιέρα η αμερικανική ταινία "300", έκανε πρεμιέρα και η "ελληνική" ταινία "Εντουάρτ" που υμνεί έναν Αλβανό εγκληματία. Άλλη μία απόδειξη για το ότι "ο εχθρός είναι εντός των τειχών".
Γράφει ὁ Σέλευκος
11 Μαρτίου 2007
Όντως, εκληκτικά πειστικός ως Λεωνίδας ο πρωταγωνιστής, ωραία ελληνικά πρόσωπα σε αντίθεση με τα ασιατικά φρικώδη, πολλές ονομαστικές αναφορές στην Ελλάδα, ιστορικές φράσεις ακούγονται και ζωντανεύουν συγκινητικά μέσα στην ταινία όπως "Ταν ή επί τας", "Μολών Λαβέ", "Ω ξειν...", "Οι γυναίκες της Σπάρτης γεννούν πραγματικούς άνδρες" κ.ά.
Ύμνος στην Ελλάδα η ταινία, που προβάλει τα αιώνια ελληνικά ιδεώδη : Αφοβία, τόλμη, αυτοκυριαρχία, αίσθηση υπεροχής, υπερηφάνεια, ελευθερία, φιλοπατρία, οικογένεια, θυσία, υστεροφημία, δόξα.
Στην ταινία αυτή ο Έλληνας, ακόμα και εντεταγμένος στην κοινωνική ομάδα, πειθαρχικός μέσα στην στρατιωτική ομάδα, διατηρεί το όνομά του και την προσωπικότητά του : το μόνο που θυσιάζει για το κοινό καλό είναι το ατομικό συμφέρον του υπερασπίζοντας τον παραστάτη του στην φάλαγγα, σε αντίθεση με τον εχθρό που είναι απλώς μάζα διπόδων, χωρίς βούληση. Οι υποψιασμένοι θεατές, στην υπερβολή της παρουσίασης των αντιπάλων, θα διακρίνουν εύκολα την αποτύπωση του ψυχικού κόσμου του Εφιάλτη, των επίλεκτων "αθανάτων" και της "ύβρεως" του Ξέρξη (αλλαζονία, τρυφηλότητα, μεγαλομανία, αδυναμία αυτογνωσίας, στυγνή βία).
Δυστυχώς, την ίδια στιγμή, ο "ελληνικός" κινηματογράφος δια του "Έντουαρτ" προβάλλει κάποια άλλα "πραγματικά περιστατικά" και υμνεί διαχρονικές πανανθρώπινες αξίες όπως τις εξέφρασαν οι Κοσσοβάροι Αλβανοί. Αλλά όπως λέει στην ταινία ο Λεωνίδας προς τον Εφιάλτη : "ΔΕΝ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΜΕ ΟΛΟΙ ΓΙΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ" !!!
Σέλευκος
Υ.Γ. Εννοείται πως η αίθουσα για τους "300" ήταν πλήρης θεατών. Όπως πληροφορήθηκα το αδιαχώρητο υπήρξε και εχθές στην κινηματογραφική αίθουσα της Σπάρτης.
Τὸ πνεῦμα καὶ ἡ τεχνικὴ τοῦ κόμικ
Γράφει ὁ Thief
11 Μαρτίου 2007
Πρώτ' απ' όλα να ξεκαθαρίσω ότι δεν πρόλαβα ακόμα να δω την ταινία και ότι λέω είναι από το κόμικ.
Το «300» είναι πάνω απ' όλα ένας ύμνος στην ελευθερία και στον αγώνα που χρειάζεται για να την διατηρήσεις. Προτάσει το δικαίωμα κάθε κοινότητας να ζει με τους δικούς της κανόνες, συνήθειες και έθιμα, ακόμα και αν κάποια από αυτά μας φαίνονται σκληρά (Καιάδας...) .
Με αυτό ήδη το κόμικ είναι καταπληκτικό, μιας και δεν προσπαθεί να περάσει την αμερικάνικη ηθική (στην οποία άλλωστε απευθύνεται) ως ανώτερη όπως συνηθίζεται σε πολλά αμερικάνικα κόμικ και ταινίες, αλλά αποδέχεται ότι σε αυτόν τον πλανήτη υπάρχουν πολλές διαφορετικές "φυλές", οι οποίες δικαιούνται να έχουν και να ζουν σύμφωνα με την δική τους άποψη για τον κόσμο.
Δείχνει επίσης πως μπορούν να ζουν διαφορετικές κοινότητες στον ίδιο χώρο, δυναμομένες από τα κοινά τους χαρακτηριστικά (άλλωστε όλοι όσοι μαζεύονται στις Θερμοπύλες είναι Έλληνες), όχι όμως ισοπεδωμένες κάτω από μια κυρίαρχη κουλτούρα. Η αντίθεση του ελληνικού και του περσικού στρατοπέδου είναι καταπληκτική. Εκέι που στο ελληνικό στρατόπεδο άνθρωποι που έχουν αρκετά κοινά μεταξύ τους δεν σβήνουν τις διαφορές τους (είμαστε σπαρτιάτες, είμαστε θεσπιείς χωρίς αυτό να μας εμποδίζει να είμαστε Έλληνες) στο περσικό 100 διαφορετικά έθνη, χωρίς τίποτα κοινό, θεωρούνται ένα ομογενές, χωρίς ξεχωριστά χαρακτηριστικά, σύνολο κάτω από την ηγεμονία του δυνατότερου μεταξύ τους. Οι "Αθάνατοι" είναι το σύμβολο αυτού του κόσμου, ολόιδιοι, χωρίς πρόσωπα και προσωπικότητα, έχουν σβήσει την διαφορετικότητα τους.
Το 300 αν δεν είχε γραφτεί τόσο νωρίς, θα μπορούσε να είναι μια αλληγορία για τον σημερινό κόσμο ή τέλος πάντων για το πως θα μπορούσε να είναι(το οποίο το κάνει σχεδόν προφητικό). Στην θέση των περσών οι αμερικανοί με την "συμμαχία των προθύμων" τους προσπαθούν να κάνουν άλλη μια χώρα (Ιράκ ας πούμε) να γίνει τμήμα τους. Εκεί, παρόλο που οι κάτοικοι της δεν είναι μία κοινότητα, αλλά πολλές διαφορετικές και με όχι πάντα καλές σχέσεις μεταξύ τους, αντιλαμβάνονται ότι ο εχθρός είναι αυτή η προσπάθεια ομογενοποίησης και χτυπάνε ο καθένας με τον τρόπο του (οι περισσότεροι ανορθόδοξοι) τον "μεγάλο εχθρό" αρνούμενοι να ακούσουν τη λογική που λέει ότι είναι καταδικασμένοι να χάσουν και τους ξεπουλημένους τους ηγέτες που τα έχουν "πιάσει".
Έχω την αίσθηση ότι αυτό το κόμικ πρέπει να το δώσουμε ως σχολικό εγχειρίδιο στην έκτη δημοτικού.
Πηγαίνετε τὰ παιδιά σας στὸν κινηματογράφο
Γράφει ὁ Φειδίας Μπουρλᾶς
11 Μαρτίου 2007
Πάρτε τα παιδιά σας, και πηγαίνετέ τα στον κινηματογράφο!
Θα ακούσουν τις λέξεις ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ και ΕΛΛΑΔΑ.
Θα ακούσουν -και θα τά δουν να ζωντανεύουν από ωραίους ηθοποιούς- το Ή ΤΑΝ Ή ΕΠΙ ΤΑΣ και το ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ. Το "Οι Σπαρτιάτισσες γεννούν πραγματικούς άνδρες" (Πλουτάρχου, "Λακωνικά αποφθέγματα") και το Ω ΞΕΙΝ ΑΓΓΕΛΛΕΙΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΙΣ ΟΤΙ ΤΗΔΕ ΚΕΙΜΕΘΑ ΤΟΙΣ ΚΕΙΝΩΝ ΡΗΜΑΣΙ ΠΕΙΘΟΜΕΝΟΙ. (Ο υποτιτλιστής της ταινίας πράττει άριστα και τά γράφει στα πρωτότυπα αρχαία (όπως όλοι τά γνωρίζουμε). (Στην ταινία ο αγγλόφωνος αφηγητής τά λέγει αγγλικά, βεβαίως.) Εάν τα παιδιά είναι μικρά, εξηγήστε τους αυτές τις φράσεις.)
Η ταινία στις ΗΠΑ χαρακτηρίστηκε κατάληλη για 17+ ετών. Φυσικά, επειδή των ελληνοπαίδων ο τράχηλος ζυγόν δεν υπομένει, ο κινηματογράφος εδώ ήταν κατάμεστος από μικρά παιδιά. Και πιστεύω ότι μπορούν και αξίζει να παρακολουθήσουν την ταινία παιδιά. Έχει φοβερή βία και αίμα, κεφάλια που κόβονται και πετάγονται δεξιά κι αριστερά και το αίμα να αναβλύζει, αλλά και αυτή η βία είναι περισσότερο στυλιζαρισμένη και κομπιουτερίστικη, παρά ρεαλιστική. Οπότε δεν νομίζω ότι θα σοκάρει το σημερινό παιδί, που τά βλέπει αυτά καθημερινώς στα video-games. Επίσης υπάρχουν και ορισμένες ερωτικές σκηνές. Όχι εξόφθαλμες. (Λίγο στήθος δείχνει - ωραιότατα και καλλιτεχνικότατα, με τις ρώγες ερεθισμένες να διαγράφονται αδρά στο σεληνόφως! :-) ) (Οι γονείς μπορούν να κρίνουν κατά περίπτωσι.)
Η ταινία έχει και μεμπτά στοιχεία. Αλλά εκείνο που έχει σημασία είναι ότι ακούγονται οι λέξεις ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ και ΕΛΛΑΔΑ. Και το τελευταίο παράγγελμα του βασιλιά ΛΕΩΝΙΔΑ: ΝΑ ΜΑΣ ΘΥΜΑΣΤΕ.
Εἶναι ἡ ταινία «ἀντι-ιρανική»; Εἶναι τὸ Χόλλυγουντ «ἀνθελληνικό»;
Γράφει ὁ Νίκος Δούκας
5 Ἀπριλίου 2007
Αγαπητέ ...,
Επίτρεψε μου να διαφωνήσω στην κριτική που κάνεις περί αντι-ιρανικού χαρακτήρα της ταινίας. Πουθενά στην ταινία δεν υπάρχει φράση προσβλητική για την Περσία και τον πολιτισμό της, δεν γίνεται κανένας παραλληλισμός της μορφής Ξέρξης = Αχμαντινετζάντ = Χίτλερ, δεν υπάρχει καμία αναφορά στο «Ολοκαύτωμα». Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει. Η ταινία περιέχει μηνύματα υπέρ της υπεράσπισης της Πατρίδος και κατά των πολυφυλετικών αυτοκρατοριών που διεξάγουν επιθετικούς και κατακτητικούς πολέμους. Συνεπώς αν θέλει κάποιος να εντάξει «με το ζόρι» την ταινία στο πλαίσιο της διαμάχης ΗΠΑ - Ιράν, τα μηνύματα που στέλνει είναι υπέρ των Ιρανών που υπερασπίζονται την πατρίδα τους έναντι του πολυφυλετικού επεκτατικού συνασπισμού των ΗΠΑ. Ο σκηνοθέτης της ταινίας δεν έχει καμία σχέση με το «εβραιοσιωνιστικό λόμπυ», είναι λευκός Αμερικανός και φιλέλληνας.
Αλλά ακόμα και αν η ταινία ήταν προσβλητική για την Περσία, δεν καταλαβαίνω γιατί να ενοχλούνται Έλληνες; Μήπως για όσο διάστημα υπάρχει η διαμάχη ΗΠΑ - Ιράν (από το 1979 μέχρι σήμερα), πρέπει να «απαγορευτεί» κάθε έργο τέχνης που αναφέρεται στην διαμάχη αρχαίας Ελλάδος - αρχαίας Περσίας για να μην «προσβάλλονται» οι Ιρανοί; Αυτό είναι πραγματική διαστροφή.
Γενικότερα δεν καταλαβαίνω τι θέλουν μερικοί Έλληνες από τις αμερικανικές εταιρίες κινηματογράφου. Φτιάχνουν ταινία για τον Μέγα Αλέξανδρο, που τον παρουσιάζει ως Έλληνα στρατηλάτη (όπως ήταν δηλαδή), και δεν μας αρέσει επειδή δεν τον παρουσιάζει αρκετά «άνδρα». Φτιάχνουν ταινία για τον Λεωνίδα και δεν μας αρέσει επειδή «προσβάλλει» τους Ιρανούς και έχει πολύ «βία». Μήπως τελικά η γκρίνια έχει γίνει αυτοσκοπός; Γιατί κανένας δεν συγκρίνει τα έργα του «εβραιοκρατούμενου Χόλυγουντ» με αυτά του ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και του ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού, όπως την ταινία «Εντουάρτ», η οποία επιδοτήθηκε από τα χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων και υμνεί τους Αλβανούς; Γιατί μερικοί δεν βλέπουν τον «ελέφαντα» που βρίσκεται μέσα στην Πατρίδα μας και διυλίζουν τον «κώνωπα» που βρίσκεται πέραν του Ατλαντικού; Εγώ θα πρότεινα στο ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού να τιμήσει επισήμως τους δημιουργούς των «300» και να εκμεταλλευθεί την ταινία για την ανάπτυξη του τουρισμού σε ιστορικούς τόπους, όπως τις Θερμοπύλες, τον Μαραθώνα και τις Πλαταιές.
Ως προς τις ιστορικές ερωτήσεις:
- Βεβαίως ο Λεωνίδας είπε στους στρατιώτες του «today we dine in hell». Για την ακρίβεια την τελευταία (3η) ημέρα της μάχης των Θερμοπυλών, όταν πλέον είχε γίνει γνωστή η περικύκλωση λόγω της προδοσίας του Εφιάλτη είπε, όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος, στους Σπαρτιάτες και τους Θεσπιείς συμπολεμιστές του πριν το πρωινό «άριστον»: «Συστρατιώτες! Συνιστώ να γευματίσουμε τώρα λιτώς για να μην βαραίνει η τροφή τις κινήσεις μας. Απόψε θα δειπνήσουμε όλοι πλουσιοπαρόχως στα βασίλεια του Πλούτωνος».
- Ο Κύρος Β', ο οποίος απεκαλείτο από τους Έλληνες μάλλον πρεσβύτερος παρά Μέγας, κατέλαβε το 539 π.Χ. την Βαβυλώνα. Στην Βαβυλώνα ευρίσκονταν επί 60ετή αιχμαλωσία οι Εβραίοι, στους οποίους επέτρεψε να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Καμία «διακήρυξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων» δεν συνέταξε, αφού ήταν ένας ικανός μεν, τυπικός δε, βασιλιάς-δεσπότης της Ανατολής. Σκλάβοι και δούλοι εξακολούθησαν να υπάρχουν στην αυτοκρατορία του, ενώ η έννοια των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» ήταν παντελώς άγνωστη.
Νίκος Δούκας
Ἔχει σημασία ὁ πολιτισμὸς τῶν κατακτητῶν;
Γράφει ὁ Πάνος Κάρης
10 Ἀπριλίου 2007
Η συζήτηση αυτή είναι αφορμή για να συζητήσουμε κάτι που το σκέφτομαι συχνα όταν ακούω όχι μόνο για τους Πέρσες αλλά και για την Τουρκοκρατία.
Το πρόβλημα δεν είναι αν οι Τούρκοι ή οι Πέρσες είχαν ή όχι πολιτισμό, μαθηματικούς, φιλοσόφους και αρχιτέκτονες.
Το πρόβλημα είναι πως ήταν ή είναι κατακτητές της γης των Ελλήνων. Τέρμα.
Δεν έχουν σημασία η ποιότητα και το επίπεδο πολιτισμού του κατακτητή, αλλά το ότι είναι κατακτητής.
Στην περίπτωση των Θερμοπυλών οι Πέρσες ήταν κατακτητές.
Μπορεί να σε κατακτήσει η αυτοκρατορία του μεγαλύτερου πολιτισμού της ανθρώπινης ιστορίας, και οι δικοί σου να ζούσαν πριν γυμνοί στις σπηλιές όπως οι πίθηκοι· αυτό που έχει σημασία είναι ότι δεν δέχεσαι τον κατακτητή, δεν τον θέλεις γιατί είναι κατακτητής.
Και αυτό οδηγεί και σε μια άλλη σκέψη. Γιατί αγαπάμε τον ελληνικό πολιτισμό;
Όχι απλά γιατί είναι λαμπρός πολιτισμός. Αλλά γιατί είναι ο δικός μας. Και ακόμα και αν οι Ελληνες δεν είχαν γράψει φιλοσοφία, Ιστορία, θέατρο κλπ δεν πειράζει. Πάλι θα έπρεπε να τον λατρεύουμε όπως π.χ. και την κάθε τοπική ελληνική διάλεκτο, την κάθε ελληνική λαϊκή παράδοση που ζει στα χέρια του πιο απλού αγρότη.
Όσον αφορά στην ταινία ας κάνουν και οι Έλληνες δική τους αν δεν τους αρέσει.
Γράφει ὁ Rebel Assault
13 Μαρτίου 2007
Ο Δανίκας είναι υπερβολικός! Είδα την ταινία και οι Πέρσες μάλλον συμβολίζουν κάθε υβριστική υπερδύναμη και αυτή ξέρουμε ότι είναι οι Αμερικανοί. Τους συντελεστές της ταινίας μάλλον δεν τους απασχόλησε κάτι τέτοιο. Οι Σπαρτιάτες πάντως μιλούν βρετανικά Οξφόρδης, ενώ οι Πέρσες Αμερικανικά. Ο Δανίκας απλώς άγεται και φέρεται από τα συνήθη αντιμιλιταριστικά και αντεθνικά αντανακλαστικά του.
March 31 / April 1, 2007
A Racist and Insulting Film
300 vs. Iran (and Herodotus)
By GARY LEUPP
I always take in the Hollywood period dramas set in ancient Greece or Rome. My film-buff son is into this too, so we went last week to see 300, the Warner Brothers' blockbuster produced by Zack Snyder and based on the graphic novel by Frank Miller about the epic battle of Thermopylae between the Greeks and Persians. It had by that time grossed over 100 million dollars and no doubt influenced a lot of minds.
The film tells a familiar historical tale. (Rather, it ought to be familiar, but history instruction in our public schools is not necessarily comprehensive.) In 480 BCE, Greece was threatened by an invasion by the Persian army, the greatest war machine of its day. The empire of King Xerxes extended from the Indus River to Egypt, and drew its troops from the ends of the realm. The king personally led them in battle against the Greeks.
Or rather, some of the Greeks. Greece at the time was a collection of city-states, politically disunited, divided as much as unified by dialect and culture. Some city-states, including Argos and Thebes, actually aligned themselves with Xerxes. Herodotus, the "Father of History" and perhaps the world's first professional historian, paints a picture of a "free" Greece united against an oppressive "Asia." But that is a chauvinistic simplification. The fact is, Persia and the Greek city-states were all slave-based societies whose notions of "freedom" had little in common with our modern conception.
According to Herodotus (our sole source), 300 Spartan warriors alongside 700 Thespian volunteers defended the pass of Thermopylae against the invaders, inflicting heavy losses on Xerxes' forces. Led by Spartan King Leonidas, they went down in defeat but gave rival Athens time to prepare the fleet that decisively defeated the Persians at Salamis a few months later.
The story has been dramatized before, notably in the 1962 Hollywood production 300 Spartans starring Richard Egan as Leonidas and David Farrar as Xerxes. This new version is distinguished by what one critic calls the "monochromatic, cartoonish quality of [its] computer-generated special effects"---and by its timing. Warner Brothers had been planning a remake of the 1962 film since the late 1990s, based on a novel by Stephen Pressfield entitled Gates of Fire, with Bruce Willis in the role of Leonidas. But that project fell through, paving the way for 300---just in time to help subliminally shape the movie-going public's perception of Persians prior to the attack planned on today's evil empire by Vice President Cheney and his neocon staffers.
Persia is Iran. (I want to say, "Persia, of course, is Iran." But I can't assume that all or even most Americans make the connection.) The word comes from "Fars," a region of modern Iran, while "Iran" is related to the word "Aryan" and connotes "land of the Aryans." In 1935 the Persian shah opted to use the name "Iran" but the two terms are basically interchangeable. "Persia" just doesn't have the emotional baggage of "Iran." During the Iranian Hostage Crisis of 1979-81, many dealers in Iranian rugs decided to call them "rugs from Persia." Persia on occasion has thus served as the good Iran, the historical cultural Iran, as opposed to the modern evil enemy. But 300 makes Persia evil too.
The Iranian government has protested the film; last Wednesday President Ahmadinejad in his Iranian New Year's address called it part of a "psychological warfare" campaign against his country. Javadd Shamaqdare, a cultural advisor to the Iranian government, also denounced the film as "psychological warfare," accusing its producers of "plundering Iran's historic past and insulting its civilization" Editors of the Iranian newspaper Ayandeh-No declared that the film "seeks to tell people that Iran, which is in the Axis of Evil now, has long been the source of evil and modern Iranians' ancestors are the dumb, murderous savages you see in '300'." Iran's UN mission has stated that the film is "so overtly racist, so overflowing with vicious stereotyping of Persians as a dangerous, bestial force fatally threatening the civilised 'free' world", that it encourages "contemporary discourses of hatred ... [and] a 'clash of civilisations'."
Some western film critics have echoed Iranian objections. Dimitris Danikas notes that 300 depicts Persians as "bloodthirsty, underdeveloped zombies" and feeds "racist instincts in Europe and America."
Slate's Dana Stevens calls it "a textbook example of how race-baiting fantasy and nationalist myth can serve as an incitement to total war."
On the other hand film critic Dale McFeatters calls the Iranians "picky, picky," alleging (quite falsely), "Well, your leader did threaten to wipe Israel off the map." And Stanford history professor Victor Davis Hanson, reportedly admired by Cheney and his (professional historian) wife, posts his opinion on the right-wing "RealClearPolitics" website: "We rightly consider the ancient Greeks the founders of our present western civilisation and, as millions of movie-goers seem to sense, far more like us than the [Iranian] enemy who ultimately failed to conquer them."
Even if Zack Snyder and Frank Miller had no intention of making an anti-Iranian film, or promoting any sort of "psychological warfare," they've made a film in which Iranians are indeed generically depicted in the worst possible light. A Warner Bros. spokesman says, "The film 300 is a work of fiction inspired by the Frank Miller graphic novel and loosely based on a historical event. The studio developed this film purely as a fictional work with the sole purpose of entertaining audiences; it is not meant to disparage an ethnicity or culture or make any sort of political statement." But it does disparage.
Herodotus depicted the Persian ruler positively enough: "Among all this multitude of [Persian] men," he wrote, "there was not one who, for beauty and stature, deserved more than Xerxes himself to wield so vast a power" (Persian Wars, Book VII, 187). But the Miller-Snyder Xerxes is not even an Iranian-looking man but (like some other Persians in the film) a distinctly African figure, who happens to be effeminate and wholly vicious. Leonidas in contrast is white and manly and wholly heroic in his fight for "freedom."
Color is kept to a minimum in the film; the warriors appear in shades of black and white, with the Greeks' red cloaks standing out provocatively around the uniformly chiseled abs of the heroes. The Persians in contrast are ugly or deformed.
"The Greeks will know that free men stood against tyrants," says the cartoonish Leonides (Gerard Butler) preparing for his suicidal defense against the evil Persians. Greece is the "world's one hope for reason and justice" versus the "dark will of the Persian kings." "We rescue the world from mysticism and tyranny," he declares. "No retreat, no surrender. That is Spartan law. A new age has dawned, an age of freedom, and all will know that Spartans gave their last breath to defend it."
The message is indeed clear. Sparta = Greece = the Western World = freedom. Persia = slavery and oppression. This was perhaps the gist of Herodotus' message; he did write that while the Greeks knew that men were free, the "Asiatics" knew only that one (the ruler) was free. But that was a skewed notion in his time and can only dangerously circulate in our own, while Iran is in the neocons' crosshairs. Again, I think the Iranians might be over-concerned, since much of the film-viewing crowd won't even associate the ancient Persians with the modern Iranians, but the "clash of civilizations" theme is definitely there.
I would propose that those exposed to it imagine a different Xerxes that the nose-pierced caricature in the film. Imagine a Xerxes who addresses the American audience, including the Christian fundamentalist audience, as follows:
"I am Xerxes, Emperor of Persia, son of Darius, grandson of Cyrus. My grandfather Cyrus liberated the Jews from their Babylonian exile and let them return to Judea and rebuild their temple. My father Darius urged our people to revere the 'God of Daniel.' I myself married Esther, a Jew.
"I come from a long line of believers in the One God preached by Zarathustra, our Persian prophet whose teachings have influenced the Jews during their exile among us. I refer specifically to their concepts of Satan, Heaven and the future Messiah which weren't part of their pre-exile belief system and are clearly borrowings from our Persian religion.
"I am now embarking on the conquest of Greece, a backward region populated by primitive polytheists who worship capricious amoral deities and practice absurd religious rites. But my ancestors and I, having already conquered many Ionian Greeks, respect Greek philosophers and indeed have many of them in our employ. We have established a multi-ethnic empire. In that empire, Greeks fill important roles from the Mediterranean to India.
"These Spartans confronting us at Thermopylae are cruel men who annually--for sport!-- make war on the defenseless helots that live around them. They have nothing to tell us Persians---or the world in general---about 'freedom.'!"
The writer of such a script could claim Biblical authority. In Isaiah 44:28, the God of Israel declares through his prophet that Cyrus "is my shepherd, and he shall carry out all my purpose." Throughout Chapter 45 of Isaiah he speaks directly to Cyrus---"his anointed"---calling him "righteous" and informing him that "the wealth of Egypt and the merchandise of Ethiopia" will "come over to you, and be yours." The Book of Ezra opens with King Cyrus issuing an edict declaring, "The Lord, the God of heaven, has given me all the kingdoms of the earth, and he has charged me to build him a house at Jerusalem in Judah." In Daniel 6:26 a King Darius issues a decree that "in all my royal dominion people should tremble and fear before the God of Daniel." Esther 2:15-18 describes Xerxes' marriage to the Jewish maiden Esther. None of this is historically reliable; Daniel and Esther are indeed novelettes rather than history. The point is, these texts revered as Holy Writ by many if not most Americans depict Persia positively.
The Greeks, on the other hand, cause "many evils on the earth." They build a gymnasium in Jerusalem, for example (1 Maccabees 1:8). The Jews don't approve of that sort of Greek thing, so Judah rises up in rebellion against Seleucid rule in the second century BCE. Their rebellion against the "free," "rational" Greeks is depicted as heroic.
The Greco-Roman world continued to make war on Persia off and on up to the end of the Roman Empire. But Alexander the Great, having defeated the Persian King Darius a century and a half after the battle of Thermopylae and acquired his vast empire, admired Persian ways and actively promoted the cultural synthesis we call Hellenism. Roman troops brought the worship of the Persian god Mithras back to Rome from their Persian campaigns; the cult of this god born on December 25 was a formidable rival of Christianity to the fourth century. The greatest of the late Roman philosophers, the second century Neoplatonist Plotinus, admired and sought to learn from the Persians. Manicheanism, founded by the Persian prophet Mani, was another religious rival to Christianity from its inception in the third century. The knowledge of the Persian Magi (Zoroastrian priest-astrologers) was respected in Rome and Magi of course appear in the New Testament (Matthew 2:1-12).
In short: 300's depiction of the battle of Thermopylae is not merely inaccurate, as any film adaptation of a graphic novel has the perfect right to be. It's what the Iranians say it is: racist and insulting. It pits the glorious Greeks with whom the audience must sympathize against a "mystical" and "tyrannical" culture posing an imminent existential threat. It is, de facto, an anti-Persian/anti-Iranian propaganda film, and should be rated appropriately: not just R (for racist) but X---for extremely stupid and vicious and dangerously ill-timed.
Gary Leupp is Professor of History at Tufts University, and Adjunct Professor of Comparative Religion. He is the author of Servants, Shophands and Laborers in in the Cities of Tokugawa Japan; Male Colors: The Construction of Homosexuality in Tokugawa Japan; and Interracial Intimacy in Japan: Western Men and Japanese Women, 1543-1900. He is also a contributor to CounterPunch's merciless chronicle of the wars on Iraq, Afghanistan and Yugoslavia, Imperial Crusades.
Φειδίας Ν. Μπουρλᾶς
Ἀθῆναι, 2007-2008