6η Ἀπριλίου 1941:
Γερμανικὴ ἐπίθεσις κατὰ τῆς Ἑλλάδος - Μάχη τῶν Ὀχυρῶν
Οι μεραρχίες του Χίτλερ, με ορμητήριο την Βουλγαρία, επιτίθενται εναντίον της Πατρίδας μας. Νέες σελίδες ηρωισμού, αυτοθυσίας και δόξας γράφονται στην πολεμική Ιστορία μας από τους υπερασπιστές των συνόρων μας.
Το έπος των μαχών στα Οχυρά της Γραμμής Μεταξά. Άφθαστες στιγμές
ηρωισμού και δόξας. Διεξήχθησαν μάχες σώμα με σώμα, μέσα στην φωτιά και
τα καπνογόνα, στα υπόγεια οχυρών, τα οποία προσεπάθησαν να καταλάβουν
οι Γερμανοί μετά από σφοδρό βομβαρδισμό. Οι Έλληνες Μαχητές πολέμησαν
πραγματικά μέχρις εσχάτων και κρατούσαν ακόμα, μετά από τρεις ημέρες,
όταν οι Γερμανοί, παρακάμπτοντας τα Οχυρά των Ε/Β συνόρων, εισήλθαν
στην Ελλάδα μέσω Γιουγκοσλαβίας (την οποία συνέτριψαν σε τρεις μόνο
μέρες) και έφτασαν στην Θεσσαλονίκη, οπότε και εδόθη εντολή
συνθηκολογήσεως στις (περικυκλωμένες πλέον) Μονάδες των Οχυρών.
Αξίζει να διαβάσει κανείς περιγραφές από τις ηρωικές εκείνες μάχες.
Ο ηρωισμός των Ελλήνων ήταν τέτοιος που κατέπληξε και τους Γερμανούς.
Ας δούμε τι είπαν οι τελευταίοι.
Ο Γιόζεφ Γκαίμπελς, στο ημερολόγιό του, στις 8 Απρ. 1941, δύο ημέρες
μετά την γερμανική επίθεση: «Προχωρούμε αργά στην Ελλάδα... Οι Έλληνες
είναι γενναίοι μαχηταί... Τα καταληφθέντα χαρακώματα είναι γεμάτα
πτώματα... Και αυτός ο Φύρερ θαυμάζει ιδιαιτέρως το θάρρος των Ελλήνων.
Ίσως υπάρχει ακόμη ένα ίχνος της παλαιάς ελληνικής καταγωγής σ' αυτούς.»
Ο Αδόλφος Χίτλερ, σε ομιλία του στο Ράιχσταγκ, 4 Μαΐου 1941:
«Ενώπιον της Ιστορίας είμαι υποχρεωμένος να αναγνωρίσω ότι, από τους
μέχρι τώρα αντιπάλους μας, ο Έλληνας στρατιώτης πολέμησε με εξαιρετική
γενναιότητα και δεν παραδόθηκε παρά όταν κάθε αντίστασή του ήταν
αδύνατη. Ως εκ τούτου, απεφάσισα να μην κρατηθεί κανένας Έλληνας
στρατιώτης αιχμάλωτος και οι αξιωματικοί να διατηρήσουν τα προσωπικά
όπλα τους.»
[Σημ. Φ.Μ.: Οι αρχικές πάντως συμφωνίες της συνθηκολογήσεως,
μετετράπησαν προς το χειρότερο, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ιταλικές
απαιτήσεις· οι ιταλοί ήθελαν να αναγνωριστούν ως... νικητές.]
Γράφει ο Νικόλαος Μάρτης, «Η σημαντική επέτειος της 6ης Απριλίου 1941», στην «Στρατιωτική Επιθεώρηση», Μαρ.-Απρ. 2000:
«Οι μαχητές των Οχυρών δεν παρεδίδοντο και μόνο όταν έλαβαν
διαταγή της Στρατιάς παρεδόθησαν. Οι Γερμανοί παρουσίαζαν όπλα στις
εγκαταστάσεις, ως ένδειξη τιμής για τον ηρωισμό τους και η Γερμανική
σημαία ανυψούτο μόνον όταν χανόταν και ο τελευταίος Έλλην στρατιώτης
εις τον ορίζοντα.
»...
»Χαρακτηριστικό περιστατικό του πνεύματος αυτοθυσίας, αποτελεί το
γεγονός ότι ένα μεμονωμένο πολυβόλο, εκτός των οχυρών, αντιστάθηκε όλη
την ημέρα και σταμάτησε μόνο όταν τελείωσαν τα πυρομαχικά του. Ο
Γερμανός διοικητής, όταν συνέλαβε τον μόνο εναπομείναντα Λοχία, έδωσε
εντολή και η Μονάδα του παρουσίασε όπλα για να τιμήσει τη γενναιότητά
του, αλλά ευθύς αμέσως διέταξε και τον εξετέλεσαν διότι, όπως ανέφερε,
είχε αποδεκατιστεί η Μονάδα του από το πολυβόλο αυτό.
[Σημ. Φ.Μ.: Ο Αλ. Ζαούσης γράφει: «Ένα σκυρόδετο πολυβολείο, γνωστό ως Π9,
σε μια μικρή δύναμη προκαλύψεως έξω από το Μπέλες. ... Ο Γερμανός Δκτής
ζήτησε να δει τον επικεφαλής Έλληνα. Λοχίας Δημήτριος Ίντζος. Ο Γερμανός
τον χαιρέτησε, τον συνεχάρη και μετά διέταξε να τον τουφεκίσουν! Με τις
πρώτες απώλειες οι Γερμανοί άρχισαν τις θηριωδίες...»]
»...
»Υπηρέτησα εις το Όρος Μπέλες και διέφυγα αμέσως με άλλους
Αξιωματικούς και μέσω Αγ. Όρους, Λήμνου-Μυτιλήνης-Χίου έφθασα στο
Τσεσμέ της Τουρκίας την 4η Μαΐου 1941 και την επομένη εις Πέργαμο,
όπου ήδη ευρίσκετο ολόκληρη η Ταξιαρχία Έβρου. Με την είσοδο των
Γερμανών εις την Θράκη, η Ταξιαρχία εισήλθε εις το τουρκικό έδαφος
και αφοπλίστηκε από τους Τούρκους. Ο Διοικητής της, Υποστράτηγος
Ιωάννης Ζήσης, όταν οι Τούρκοι τού ζήτησαν το πιστόλι του, αυτοκτόνησε.»
Ο δε Αλέξανδρος Λ. Ζαούσης, «Οι δύο όχθες, 1939-1945» (3 τόμοι), Παπαζήσης, 1987:
«Όταν έμαθαν ότι πρέπει να παραδοθούν, διότι η Θεσσαλονίκη κατελήφθη
και ο Δκτής του ΤΣΑΜ Στρατηγός Μπακόπουλος συνθηκολόγησε, αρνήθηκαν να το
πιστέψουν. Αξιωματικοί ξανατηλεφωνούν στις διοικήσεις των Μεραρχιών
ζητώντας να συνεχίσουν την αντίσταση. Τραυματίες φαντάροι σηκώνονται
από τα φορεία και φωνάζουν, θέλουν να ενισχύσουν την φρουρά, να
πολεμήσουν με τους ματωμένους επιδέσμους. Ένας δάσκαλος κι ένα
χωριατόπουλο που υπηρετούν στα οχυρά, αυτοκτονούν!
»...
»24 ώρες μετά την παράδοση της Θεσσαλονίκης, οι Γερμανοί παρέταξαν
μπροστά στο οχυρό Παληουριώνες ένα τάγμα δικό τους. Ο επικεφαλής
αξιωματικός, αφού συνεχάρη τον Έλληνα διοικητή του οχυρού, τον
κάλεσε να επιθεωρήσει το γερμανικό τάγμα σαν να ήταν τιμητικό
απόσπασμα! Ανάλογες εκδηλώσεις έκανε ο Γερμανός αξιωματικός που
παρέλαβε το θρυλικό Ρούπελ, εκφράζοντας τον θαυμασμό του, όχι μόνο
για την ανδρεία των στρατιωτών μας, αλλά και για την κατασκευή των
οχυρών, τα οποία χαρακτήρισε ανώτερα των γαλλικών της περίφημης
«γραμμής Μαζινό».
»...
»Ο Διοικητής της Ταξιαρχίας Έβρου, Υποστράτηγος Ιωάννης Ζήσης, αυτοκτονεί στην
Τουρκία, από εθνική ευαισθησία. Ο Συνταγματάρχης Χονδρός, όταν
κυκλώθηκε από τους Γερμανούς μεταξύ Νυμφαίου-Κλειδίου, στην πρώτη
διάσπαση του μετώπου, αυτοκτονεί. Ο Ταγματάρχης (ΠΒ) Κωνσταντίνος Βερσής,
όταν διατάχθηκε να παραδώσει στους Γερμανούς τα πυροβόλα του, τα
παρέταξε, διέταξε τους άνδρες να αποδώσουν τιμές στα όπλα και
αυτοκτόνησε υπό τους ήχους του Εθνικού Ύμνου που έψαλλαν οι
πυροβολητές του!»
* * *
 |
| Σημαία τοῦ Ὀχυροῦ Ροῦπελ. Τὴν σημαία εἶχε ἀποκομίσει ὡς λάφυρο Γερμανὸς στρατιώτης, ὁ ὀποῖος τὴν ἐπέστρεψε μεταπολεμικῶς στὴν Ἑλλάδα. (φωτ. Ἱστορικὴ καὶ Ἐθνολογικὴ Ἑταιρεία τῆς Ἑλλάδος) |
«ΤΑ ΟΧΥΡΑ ΔΕΝ ΠΑΡΑΔΙΔΟΝΤΑΙ· ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ.» (Ὁ Διοικητὴς τοῦ Ροῦπελ, Ταγματάρχης Γεώργιος Δουράτσος, 9-6-1941)
«Ἄμα μπῆκαν οἱ Γερμανοὶ στὸ συγκρότημα «Μολὼν Λαβέ» τοῦ Ὀχυροῦ Ροῦπελ, ἀπάνω ἀπ᾿ τοὺς νεκροὺς βρῆκαν γραμμένη μὲ κιμωλία τὴ φράση: «ΣΤΙΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ ΣΚΟΤΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΤΡΙΑΚΟΣΙΟΙ· ΕΔΩ ΘΑ ΠΕΣΟΥΝ ΟΙ ΟΓΔΟΝΤΑ.»» (Χρῆστος Ζαλοκώστας, «Ροῦπελ»)
* * *
Οἱ ἑλληνικὲς ἀπώλειες σὲ ὅλο τὸ μέτωπο τοῦ ΤΣΑΜ ἀνῆλθαν σὲ 1000 νεκροὺς καὶ τραυματίες περίπου. Οἱ ἀντίστοιχες γερμανικὲς ἀνῆλθαν σὲ 555 νεκρούς, 2.134 τραυματίες, 170 ἀγνοουμένους, ἀριθμὸς ποὺ ἀντιστοιχεῖ στὸ μισὸ τῶν συνολικῶν ἀπωλειῶν τους στὴν διάρκεια τῆς ἐπιχειρήσεως «Μαρίτα», γεγονὸς ποὺ καταδεικνύει τὸ μέγεθος τῆς ἑλληνικῆς ἀντίστασης.
Αιωνία η Μνήμη των Μαχητών των Οχυρών της Γραμμής Μεταξά!
Φειδίας Ν. Μπουρλάς
Βιβλιογραφία:
- «Ἡ Μάχη τῶν Ὀχυρῶν: Τὸ δεύτερο «ΟΧΙ» τῆς Ἑλλάδας (1941)», ἐκδ. περιοδικοῦ «Στρατιωτικὴ Ἱστορία», σειρὰ «Μεγάλες Μάχες», τ. 6, Μάιος 2002, ISBN 960-87242-1-X.
- «6 Ἀπριλίου 1941: Ἡ γερμανικὴ ἐπίθεση», ἐφημ. «Καθημερινή», «Ἑπτὰ ἡμέρες», 7-4-2002.
- Χρῆστος Ζαλοκώστας, «Ροῦπελ», Ἑστία, 1944 (ἐπανεκδόσεις 1965, 1971, 1972, ἔως 2004).
Άγνωστα γεγονότα από την «Γραμμή Μεταξά»:
Ο αφάνταστος ηρωισμός του Στρατού μας
Επιμέλεια: Στήβενς Σμιθ (S.J. Smith)
Απρίλιος 1941. Στην αρχή ακόμα της γερμανικής επίθεσης, η ολιγομελής ομάδα των Ελλήνων μαχητών ενός πολυβολείου στο Δεμίρ Καπού, επάνω στο όρος Μπέλες, (στα «οχυρά του Μεταξά» στα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα) προκάλεσε τρομερή φθορά στους επιτιθέμενους Γερμανούς. Όταν τελικά παραδόθηκε, αφού όμως πρώτα είχε εξαντλήσει τα πυρομαχικά της, ο Γερμανός επικεφαλής συνεχάρη τον Έλληνα επικεφαλής, έφεδρο λοχία Διοικητή του οχυρού Δημήτριο Ίντζο (από τα Άνω Πορρόϊα Σερρών) και στη συνέχεια διέταξε την εν ψυχρώ εκτέλεσή του, η οποία πραγματοποιήθηκε μπροστά στους άφωνους στρατιώτες. Η εκτέλεσις του ηρωϊκού αυτού μαχητού, που από τη στιγμή που παραδόθηκε το οχυρό και ο Δημήτριος Ίντζος εθεωρείτο επισήμως αιχμάλωτος πολέμου προστατευόμενος από τη Συνθήκη περί αιχμαλώτων, Γενεύης, του 1929, που την είχε υπογράψει και αποδεχτεί και η Γερμανία, ήταν το πρώτο στυγνό και απάνθρωπο έγκλημα των Γερμανών δημίων του Χίτλερ εναντίον της Ελλάδος που χτύπησε νικηφόρα πρώτη τον Άξονα στην Αλβανία.
Στις 15 Μαρτίου 1941 (λίγο πριν ξεσπάσει η Γερμανική επίθεση) είχε επισκεφθεί τα οχυρά ο Βρετανός αντιστράτηγος Χέϋγουντ, αρχηγός της Βρετανικής Αποστολής στην Ελλάδα. Όταν επέστρεψε στην Αθήνα, στις 19 Μαρτίου, ανέφερε τις εντυπώσεις του στον αρχιστράτηγο Μέσης Ανατολής, στρατηγό Ουέηβελ, και μεταξύ άλλων επεσήμανε ότι «...τα κενά ανάμεσα στις μόνιμες οχυρώσεις καλύπτονται από συρματοπλέγματα και οχυρώσεις εδάφους, εκεί όμως υπάρχει μικρός αριθμός ανδρών και δεν υπάρχουν καθόλου εφεδρείες... Μου έκανε εξαιρετική εντύπωση το υψηλό φρόνημα των αξιωματικών και ανδρών που συνάντησα στην περιοχή... Ο διοικητής του Ρούπελ μου δήλωσε ότι έχει τρόφιμα για έναν μήνα και θα μπορούσε να κρατήσει άλλο ένα δεκαπενθήμερο χωρίς τρόφιμα.»
Ο πιλότος ενός από τα γερμανικά αεροπλάνα που καταρρίφθηκε, συνελήφθη αιχμάλωτος από ελληνική μονάδα, η οποία δρούσε εκτός των οχυρών. Γελώντας, έλεγε στους αξιωματικούς που τον ανέκριναν: «Τι έπαθα, δεν με έριξαν οι Πολωνοί και οι Γάλλοι με τα χιλιάδες αντιαεροπορικά τους και με έριξαν οι Έλληνες με τα μάνλιχέρ τους...»
Σε κάποια οχυρά, οι Γερμανοί κατάφεραν να εισχωρήσουν στο εσωτερικό τους. Εκεί, μέσα στους υπόγειους διαδρόμους και θαλάμους, διεξήχθησαν ιδιαίτερα σκληρές και αιματηρές συγκρούσεις, ακόμα και με τις ξιφολόγχες. Σε μια από αυτές, στο οχυρό Περιθώρι, μετά τη δεύτερη φορά που εκδιώχθηκαν οι εισβολείς, απέμειναν αιχμάλωτοι στα χέρια της φρουράς που αποτελούσαν 120 άνδρες, 300 Γερμανοί, γεγονός που κατέπληξε τον σωματάρχη του επιτιθέμενου 18ου Σώματος, στρατηγό Μπαίμε. Την πρώτη νύχτα της μάχης (6 προς 7 Απριλίου), Έλληνες τραυματιοφορείς εξήλθαν από το οχυρό Παληουριώνες και περισυνέλεξαν τους Γερμανούς τραυματίες, ενώ διαρκούσαν ακόμα τα πυρά. Οι τραυματίες αυτοί έτυχαν περίθαλψης εντός του οχυρού.
Στο τέλος της μάχης οι περισσότεροι Έλληνες αξιωματικοί (όπως ο συνταγματάρχης Σαλβάνος) πείσθηκαν με δυσκολία να υπακούσουν, ενώ άλλοι προσπάθησαν να διαφύγουν και να συνεχίσουν αλλού τον αγώνα. Ωστόσο, δεν κατόρθωσαν πολλοί να διαφύγουν, γιατί δεν υπήρχαν τα κατάλληλα μέσα (αυτοκίνητα, πλοία). Μεταξύ πάντως αυτών που το κατόρθωσαν, ήταν ο διοικήτης της VII Μεραρχίας, υποστράτηγος Χρήστος Ζωιόπουλος, ο οποίος δήλωσε πως δεν επρόκειτο να ξαναπάει αιχμάλωτος στο Γκέρλιτς (εκεί όπου οι Γερμανοί είχαν μεταφέρει το ελληνικό Δ' Σώμα, κρατώντας το καθηλωμένο καθ' όλη τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου). Διέφυγε και πολέμησε στην Αλβανία, ως διοικητής της ομάδας μεραρχιών Μπόροβας.
Σε πολλές μάχες ο νικητής υιοθετεί ιπποτική στάση έναντι του ηττημένου. Σε αυτή την περίπτωση όμως, οι Γερμανοί από τα κατώτερα μέχρι τα ανώτερα κλιμάκια της στρατιωτικής ιεραρχίας, επιδεικνύοντας τον θαυμασμό τους για την ελληνική ανδρεία και ικανότητα, υπερέβησαν κάθε όριο. Συγκεκριμένα, ο διοικητής του 125 Συντάγματος, το οποίο δοκιμάστηκε πολύ στο Ρούπελ, ομολόγησε στον Έλληνα συνταγματάρχη Πλευράκη: «Δεν θρηνώ ως στρατιώτης, διότι η θυσία ήταν επιβεβλημένη, αλλά κλαίω ως άνθρωπος, διότι από το Σύνταγμά μου απέμειναν λίγοι άνδρες μόνο.»
Ο επιτελάρχης του 30ού Σώματος παραδέχθηκε στον αντιστράτηγο Δέδε: «Πολεμήσατε θαυμάσια, το πυροβολικό σας ήταν υπέροχο, οι πλαγιοφυλάξεις αποτελεσματικότατες. Μόλις εκινείτο μια ομάδα μάχης, δεχόταν επιτυχώς βολή. Αν τα βλήματά σας δεν είχαν κατά τα 4/5 αφλογιστία (!), κανένα από τα συμμετέχοντα στον αγώνα τμήματά μας δεν θα σωζόταν από την κόλαση του πυρός.»
Ο διοικητής του 18ου Ορεινού Σώματος ομολόγησε στον επιτελάρχη του Τμήματος Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας (ΤΣΑΜ). «Είχαμε ακούσει να μιλούν για τη γενναιότητα και τον ηρωϊσμό του Ελληνικού Στρατού, αλλά δεν φανταζόμασταν τη γενναιότητα και τον ηρωϊσμό που επέδειξαν οι στρατιώτες σας. Πολεμήσατε θαυμάσια! Θαυμάσια! Και πάλι σας συγχαίρω εγκαρδίως.»
Ο διοικητής της 72ης Μεραρχίας δήλωσε: «Πολέμησα την Πολωνία και τη Γαλλία, αλλά πουθενά δεν συνάντησα τόσο αποτελεσματική και φθοροποιό αντίσταση όσο στην Ελλάδα.»
Κατά την παραλαβή του οχυρού Παληουριώνες (το πρωί της 10ης Απριλίου) παρατάχθηκε μπροστά από την είσοδό του ένα γερμανικό τάγμα. Ο Γερμανός συνταγματάρχης, ο οποίος είχε έλθει για να παραλάβει το οχυρό, προσφώνησε μέσω διερμηνέα τον Έλληνα διοικητή του οχυρού και συνεχάρη την απερχόμενη φρουρά. Μετά τον οδήγησε να επιθεωρήσει το παρατεταγμένο Γερμανικό τάγμα και, τέλος, διέταξε να ανυψωθεί η γερμανική σημαία επί του οχυρού μετά την πλήρη αναχώρηση της ελληνικής φρουράς του.
Ο ίδιος ο στρατάρχης φον Λιστ αναγνώρισε πως: «Οι Έλληνες υπερασπίστηκαν την πατρίδα τους γενναία» και συνέστησε στους Γερμανούς στρατιώτες «...να αντικρίσουν και να μεταχειριστούν τους Έλληνες αιχμαλώτους, όπως αξίζει σε γενναίους στρατιώτες.»
Πηγές: Κ. Παπαδημητρίου, «Στρατιωτική Ιστορία», σειρά «Μεγάλες Μάχες».
Ἡ Ἑλλὰς τοῦ ΟΧΙ
Σελίδες Πατριδογνωσίας
Φειδίας Ν. Μπουρλᾶς
Ἀθῆναι, 6 Ἀπριλίου 2013